ခႏၶာ စက္႐ုံ...

ကြၽန္မသာ ေနမေကာင္းမျဖစ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ကြၽန္္မရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ စက္ရံုအႀကီးစားတစ္ခုရွိေနတဲ့အျဖစ္ကို သတိထားမိဦးမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီထက္ပိုၿပီး တိတိက်က်ေျပာရရင္ေတာ့ ကြၽန္မသာေဆးေတြ မေသာက္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ကြၽန္မခႏၶာကိုယ္ကို ကြၽန္မျပန္ၿပီး ေလ့လာခြင့္ရခဲ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုေတာ့ ပိတ္ကားထက္မွာတင္တဲ့ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ ကားလို မိမိကိုယ္မိမိျပန္ျမင္ခြင့္ရခဲ့ၿပီ။ ကြၽန္မတို႔သတိမထားမိဘဲ လည္ပတ္ေနတဲ့ အဲဒီစက္ရံု အေၾကာင္းကိုေျပာမယ္ ဆိုရင္ ကြၽန္မ ေဆးစေသာက္ရတဲ့ အေၾကာင္းက စရပါလိမ့္မယ္။

ကြၽန္မ အခ်ိဳအရမ္းႀကိဳက္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္တည္းက အခ်ိဳ၊ သၾကားလံုးကို လက္တစ္ကမ္းအကြာမွာ ထားၿပီး ပဲေလွာ္ဝါးသလို ဝါးစားေလ့ရွိပါတယ္။ အခ်ိဳစားလို႔ လူႀကီးေတြက ပလုတ္က်င္းခိုင္းရင္လည္း ေရကို ခဏေလးငံုၿပီး ေထြးထုတ္ပစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကြၽန္မဟာ သြားပိုးေပါက္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ခုႏွစ္တန္းတက္ ကတည္းက သြားခဏခဏကိုက္ပါတယ္။ အသားေတြစားရင္ အရမ္းသတိထားရပါတယ္။ ဆယ္တန္းတက္တဲ့ ႏွစ္မွာေတာ့ အဲဒီပိုးစား ေနတဲ့သြားကို ႏႈတ္ပစ္လိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း သြားကိုဂရုစိုက္ခဲ့ေတာ့ သြားနာတဲ့ ေဝဒနာနဲ႔ အေတာ္ေလးကို ကင္းကြာခဲ့ပါတယ္။ သြားနည္းနည္းနာရင္ ေလးညွင္းဆီအစက္ခ်ေပးတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေရွ႕အပတ္ စေနေန႔ကေတာ့ သင္တန္းကေနစာသင္ၿပီးျပန္အလာ လမ္းမွာ ကြၽန္မသြားနည္းနည္းနာလာပါတယ္။ အရင္ ပိုးေပါက္ရွိတဲ့ေနရာအေဟာင္းကေန နာတာလားဆိုေတာ့ အဲေနရာကလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဒီဘက္သြားကလားဆုိေတာ့လည္း မဟုတ္ျပန္ဘူး။ ရွာရင္း၊ ရွာရင္းနဲ႔ နာေနတဲ့ေနရာကို ေတြ႕ပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုး အံသြား။ အခုမွ အ့ံဆံုးေပါက္တာကိုး။ သြားကလည္း အျပင္ကိုထြက္ခ်င္၊ သြားဖံုးကိုလည္း ခြဲမထြက္ႏိုင္ေတာ့ တကယ့္ကို အခံရခက္တာပါပဲ။ မ်က္ရည္ေပါက္ႀကီးငယ္က်တဲ့အထိကို နာတာပါပဲ။ ေနာက္ဆံုးဘယ္လိုမွမေနႏိုင္ေတာ့လို႔ ညဘက္ႀကီး သြားေဆးခန္းကိုေျပး၊ ဆရာဝန္ ေပးလိုက္တဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ၿပီးေမွးေနတုန္း…

ကြၽန္မရဲ့ အျမင္အာရံုဟာ ေမွာင္အတိက်သြားပါတယ္။ မီးပ်က္လို႔ေမွာင္သြားတာနဲ႔လည္း မတူဘူး။ သက္သက္မဲ့လုပ္ၿပီး အေမွာင္ခ်လိုက္တာနဲ႔ တူေနပါတယ္။ ဘာျဖစ္သြားတာပါလိမ့္လို႔ စဥ္းစားေနတဲ့ ကြၽန္မျမင္ကြင္းထဲကို အမႈန္ေလး ၃၊ ၄-ခု ဝင္လာပါတယ္။ အဲဒီအစက္ အေျပာက္ေလးေတြဟာ ျမင္သာတဲ့အရြယ္အထိ တျဖည္းျဖည္းႀကီးလာတယ္ဆိုရင္ပဲ ေဆးလံုးေလးေတြရဲ့ ပံုသ႑န္က ေပၚလာတယ္။ တစ္ခုက ရွည္ရွည္ေလး။ အဲဒါကြၽန္မေသာက္လိုက္တဲ့ Amoxil၊ ေနာက္အေရာင္စပ္ထားတာေလးက Analgesic ၊ အျဖဴေရာင္ေလးက Cevit၊ အနီေရာင္ေလးက Multivita၊ ကြၽန္မေစာေစာတုန္းက ေသာက္လိုက္တဲ့ေဆးေတြခ်ည္းပဲ။ ဒါဆို ကြၽန္မအခုျမင္ေနရတာ ကြၽန္မရဲ့လည္ေခ်ာင္းေပါ့။

 အဲဒီေဆးေတြဟာ ေသာက္ၿပီးၿပီးခ်င္း အစာအိမ္ထဲကို ေလွ်ာခနဲ ဝင္သြားမယ္လို႔ ကြၽန္မကထင္ေနတာ။ ခုေတာ့ သူတို႔က လည္ေခ်ာင္းလြန္ရံုကေလးပဲ ရွိေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ အစာအိမ္ထဲကိုတန္းၿပီး ဝင္မသြားတာလဲဆိုတာကို ဒုတိယအႀကိမ္ စဥ္းစားေနမိတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေဆးလံုးေလးေရာက္ေနတဲ့ေနရာက ၾကြက္သားက နည္းနည္းေလးက်ဳံ႕လိုက္တယ္။ တၿပိဳင္နက္တည္း သူ႔ေရွ႕ကၾကြက္သားေတြက နည္းနည္းေလးက်ယ္ေပးလိုက္ေတာ့ ေဆးလံုးေလးေတြက ေရွ႕ကိုေရႊ႕သြားတယ္။ ၾကြက္္သားေတြဟာ နည္းနည္းေလးက်ဳံ႕လိုက္၊ ေဆးလံုးေလးက အေရွ႕ ေရာက္သြားလိုက္၊ ၾကြက္သားေလးက ျပန္ေလ်ာ့သြားလိုက္နဲ႔။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းသြားလာလိုက္တာ အခုဆို ေဆးလံုးေလးေတြဟာ အစာအိမ္အဝကိုေတာင္ ေရာက္လာပါၿပီ။

အစာအိမ္ထဲကိုေရာက္ရင္ အက္ဆစ္ (Hydrochloric Acid) ထဲမွာ ေဆးလံုးေလးေတြဟာ ပံုေျပာင္းသြားေတာ့မယ္။ ဆပ္ျပာမႈန္႔ကိုေရထဲမွာ ထည့္ေဖ်ာ္လိုက္သလို ေဆးလံုးေလးေတြ ေပ်ာ္သြားမယ္လို႔ ထင္ေနတဲ့အထင္ဟာ တက္တက္စင္ေအာင္ကိုလြဲတာပါပဲရွင္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အစာအိမ္ထဲက အစာေခ်ရည္ေတြထဲမွာ ေဆးလံုးေလးေတြဟာ ခ်က္ျခင္းေပ်ာ္မသြားပါဘူး။ သူတို႔ဟာ အစာအိမ္တည္ရွိေနတဲ့ အေနအထားအတိုင္း အေရွ႕နဲ႔ အေနာက္ကို လြန္းပ်ံထိုးေနပါတယ္။

အဲသလိုသြားခ်ည္၊ ျပန္ခ်ည္လုပ္ရင္းနဲ႔ ေဆးလံုးေလးတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ့ အျပင္ဘက္မွာ ကာထားတဲ့ (Coating) အလႊာေလးဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပါးလာပါတယ္။ အစာေခ်ရည္နဲ႔ ေရာေႏွာေက်ညက္သြားၿပီးေတာ့မွ ပ်စ္ခြၽဲခြၽဲအရည္ေတြအျဖစ္ အစာအိမ္ရဲ့ထြက္ေပါက္ Pyloric Valve ကေန အူသိမ္ဦးပိုင္းကို ေရာက္သြားတယ္ေလ။ တခ်ိဳ႕အယ္ကာလီနဲ႔ေတြ႕မွ ေပ်ာ္ေစခ်င္တဲ့ Enteric Coated လုပ္ထားတဲ့ ေဆးတခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီေနရာကိုေရာက္မွပဲ ပံုစံေျပာင္းသြားေတာ့တာပဲ။ အဲဒီလို လြတ္လြတ္ကင္းကင္းျဖစ္သြားတဲ့ ေဆးလံုးေလးေတြဟာ အူနံရံေသြးေၾကာကေနတဆင့္ Portal Vein ကေန အသည္းဆီကို ေရာက္သြားပါတယ္။

အသည္းမွာ သူတို႔ဘာေတြဆက္ျဖစ္ၾကမလဲဆိုတာကို ကြၽန္မသိပ္သိခ်င္တာပဲ။ လူေတြ အသည္း၊ အသည္းနဲ႔ တင္စားေခၚေဝၚေနၾကတဲ့ အသည္းဆိုတဲ့ အစိတ္အပိုင္းႀကီးကို ကြၽန္မအခုေတြ႔ေနရပါၿပီ။ ကြၽန္မေမွ်ာ္လင့္ထားသလို အသည္းဟာ လွတ၊ ပတ အဂၤါေလးမဟုတ္ေပမယ့္ သူ႔အလုပ္ကိုေတာ့ သူကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္လုပ္ေနတာပဲ။ တကယ္ေတာ့ အသည္းဟာ ပင္မစက္ရံုႀကီး (Main Plant) ပါပဲ။ အသည္းအလုပ္လုပ္တာကို ၾကည့္ေနရတာဟာ ဆန္စပါးေတြႀကိတ္ခြဲတာကို ေလ့လာေနရတာနဲ႔ တေထရာတည္းပါပဲ။

စပါးကို ဆန္ႀကိတ္လိုက္ရင္ ထမင္းအေနနဲ႔စားသံုးမယ့္ ဆန္ေတြထြက္လာသလို၊ အပိုပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ဆန္ကြဲ၊ ဖြဲႏုေတြ၊ ဖြဲၾကမ္းေတြ ထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ေစာေစာက ေသြးစီးေၾကာင္းကေနပါလာတဲ့ ေဆးေတြဟာ အသည္းမွာ ဓါတ္ကူပစၥည္းေတြရဲ့ အကူအညီနဲ႔ ႀကိတ္ခြဲ၊ ေခ်ဖ်က္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ ေဆးေတြဟာ တကယ့္အလုပ္လုပ္မယ့္ေဆး Active Metabolite ေတြ၊ စြန္႔ထုတ္ပစ္မယ့္ ပစၥည္းေတြအျဖစ္ အလွ်ိဳလွ်ိဳေပၚထြက္လာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ အလုပ္လုပ္မယ့္ Active Metabolite ေတြဟာ ေသြးစီးေၾကာင္းရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ပဲ သူတို႔ အလုပ္လုပ္မယ့္ေနရာကို ထြက္သြားပါတယ္။

အဲသလို ေဆးေတြေသြးထဲမွာ လိုက္ပါလည္ပတ္သြားတာဟာ ကေလးေတြ မုန္႔စားေက်ာင္းလႊတ္ခ်ိန္ အျပင္ကိုထြက္လာတာနဲ႔တူပါတယ္။ တစ္ဦးတည္းထြက္လာတဲ့ကေလးေတြရွိသလို တစ္ခ်ိဳ႕ကေလးေတြကေတာ့ တစ္ေယာက္ပုခံုး တစ္ေယာက္ဖက္ၿပီး ထြက္လာၾကတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြဟာ တစ္မ်ိဳးတည္းအလြတ္ Free Form ပံုစံနဲ႔ စီးေမ်ာသြားၾကသလို၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ Protein နဲ႔ေပါင္းၿပီး Bounding ပံုစံနဲ႔သြားၾကပါတယ္။

သူတို႔အလုပ္လုပ္ရမယ့္ေနရာကိုေရာက္ေတာ့မွ ကြၽန္မကိုနာက်င္ေအာင္လုပ္ေပးတဲ့ Chemicals ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေတာ့တာပါပဲ။ ၾကည့္ေနရင္းနဲ႔ Chemicals ေတြဟာ နည္းသထက္နည္းလာပါတယ္။ ေရာင္ေနတဲ့ ေနရာေလးေတြကလည္း အေရာင္က်လာပါတယ္။ သူတို႔အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အလုပ္သမားေဆးေလးဟာ ျမန္ျမန္အလုပ္လုပ္ၿပီး ျမန္ျမန္အာနိသင္ ကုန္သြားတာကို ေတြ႔ပါတယ္။ Protein နဲ႔တြဲေနတဲ့ ေဆးမႈန္ေလးကေတာ့ ခပ္ေျဖးေျဖးေလးပဲ အလုပ္လုပ္ၿပီး မွန္မွန္ပဲျပန္ထြက္သြားပါတယ္။ ေဆးလံုးေလးေတြအလုပ္လုပ္တာကို ျမင္ေနရတာ ကုန္ထုတ္လုပ္တဲ့ စက္ရံုႀကီးတစ္ခုထဲကို ေလ့လာေရးေရာက္ေနရသလိုပါပဲ။ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ စီကာစဥ္ကာ ျဖစ္ပ်က္သြားတာဟာ တကယ့္ကို စက္ရံုအတိုင္းပါပဲ။

အလုပ္လုပ္ၿပီးရင္ တာဝန္ေက်ၿပီးလို႔ထင္ရတဲ့ေဆးေတြဟာ တကယ္ေတာ့ လက္စမသတ္ေသးပါဘူး။ သူတို႔ေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲကေန အျပင္ကို ျပန္ထြက္ရဦးမွာကိုး။ အဲဒီလိုျပန္ထြက္ဖို႔အတြက္ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ကို ေသြးစီးေၾကာင္းကေနတဆင့္ ျပန္ေမ်ာရတယ္။ အသည္းမွာ ခြဲထုတ္လိုက္တဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းတခ်ိဳ႕ကေတာ့ သည္းေခ်ရည္၊ အဲဒီကေန အူလမ္းေၾကာင္းထဲေရာက္ၿပီး မစင္ထဲကေန ျပန္ထြက္သြားဖို႔ တာစူေနတာကို ေတြ႕ေနရပါတယ္။

ေဆးေတြေသြးစီးေၾကာင္းထဲမွာ ေမ်ာၿပီးပါလာတာဟာ ျမစ္ျပင္မွာ ေဗဒါေတြေမ်ာေနသလိုပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဟိုဘက္ေသြးေၾကာနံရံေလးမွာ ကပ္က်န္လိုက္၊ ဒီဘက္ နံရံမွာကပ္လိုက္နဲ႔။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ဆီကို ေရာက္လာပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔အျပင္ကေန ယပ္ေတာင္နဲ႔တူတယ္၊ ပဲႀကီးေစ့နဲ႔တူတယ္လို႔ ေျပာေနၾကတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ရဲ့အတြင္းသ႑န္ဟာ ဓါတ္အားခဲြစက္ရံုနဲ႔တူတယ္လို႔ ေျပာရင္ပိုမွန္မလားမသိဘူး။

အထဲမွာ ျပြန္္ငယ္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔တည္ေဆာက္ထားတဲ့ေက်ာက္ကပ္ဟာ ပိုက္လိုင္းေတြအမ်ားႀကီး သြယ္ထားတာနဲ႔ကို ပုိၿပီးတူေနပါတယ္။ အဲဒီက တခ်ိဳ႕ျပြန္္ေတြမွာ အနည္ဖတ္ေတြပိတ္ေနတာကိုေတြ႔ပါတယ္။ အင္း… ကြၽန္မ ေရေသာက္တာနည္းလို႔ ဆီးသြားတာနည္းၿပီး အနည္ေတြ ကပ္က်န္ေနတာပဲ ျဖစ္ရမယ္။ ဒီတစ္ခါ ေနေကာင္းသြားရင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္မယ္၊ အရည္ရႊမ္းတဲ့အသီးေတြ မ်ားမ်ားစားမွျဖစ္မယ္။ ႏိုမို႔ဆို ကြၽန္မရဲ့ ပိုက္လိုင္းေလးေတြမွာ ေက်ာက္ေတြဘာေတြတည္သြားရင္ ဒုကၡေနာ္။

ေဟာ.. ျပြန္္ထဲကိုေရာက္လာတဲ့ ေသြးေတြထဲကေန ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစမယ့္ ပစၥည္းေတြကို ျပြန္ေလးေတြက ဖယ္ထုတ္သင့္တာဖယ္ထုတ္၊ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လုိအပ္တာတခ်ိဳ႕ကို စုပ္ယူတန္တာ စုပ္ယူတာေပ့ါ။ ေစာေစာတုန္းက စြန္႔ထုတ္မယ့္ေဆးေတြပါတဲ့ ေသြးစီးေၾကာင္းထဲမွာ Glucose, Hormone, Aminoacid တို႔လို ျပန္ၿပီးေပ်ာ္ဝင္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြပါေတာ့ သူတို႔ကိုေသြးထဲမွာ ျပန္ၿပီးေပ်ာ္ဝင္ေစတဲ့ အလုပ္ကိုလုပ္ေပးတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ အဲဒီလို အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္သန္းအနယ္စစ္ၿပီးေတာ့မွ ကြၽန္မတို႔အတြက္ အက်ိဳးမရွိတဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြဟာ ဆီးအိမ္ထဲကို ေရာက္သြားေတာ့တယ္။

ဆီးအိမ္ထဲကိုေရာက္လာရင္လည္း သူတို႔ဟာ ရႊတ္ခနဲဆိုၿပီး အျပင္ကို ထြက္သြားလို႔မရျပန္ဘူး။ ဆီးအိမ္ထဲက ၾကြက္သားေတြလိမ္ညွစ္ၿပီး တြန္းထုတ္မွသာ ထြက္ရတာ။ အဲလိုထြက္ဖို႔ကလည္း ဦးေႏွာက္ရဲ့ ေအာက္ေျခက Pituitary Gland ကထြက္တဲ့ Antidiuretic Hormone ေဟာ္မုန္းကလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသးသတဲ့။ အားလံုး အက်ိဳးအေၾကာင္းညီညႊတ္ၿပီလည္းဆိုေရာ.. ..

အား...ဆီးသြားခ်င္စိတ္နဲ႔အတူ ကြၽန္မအိပ္ရာကေန လန္႔ႏိုးလာတယ္။ နာရီကုိၾကည့္လုိက္ေတာ့ နံနက္ ၅ နာရီ။ ညတုန္းက ကြၽန္မ ေဆးေသာက္ၿပီးကတည္းက အိပ္ေပ်ာ္သြားတာကိုး။ နာေနတဲ့သြားကလည္း အေတာ္ကို သက္သာသြားၿပီ။ ခုန ကြၽန္မကိုယ္ကြၽန္မျပန္ျမင္ခဲ့တာ အိပ္မက္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္မရဲ့အတြင္းအဂၤါေတြ အလုပ္လုပ္ေနတာဟာ တကယ့္အျဖစ္အပ်က္ပါ။ ကြၽန္မ မ်က္စိေအာက္မွာတင္ ျဖစ္ပ်က္ေနတာ။ ညတုန္းက သြားနာလို႔ တရားမထုိင္ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ကြၽန္မ ခႏၶာကိုယ္ကို ကြၽန္မျပန္ျမင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီ။ ဒီတစ္ခါ သြားနာတာကိုေတာ့ ေက်းဇူးတင္မိတယ္။ သူ႔ေၾကာင့္သာမဟုတ္ရင္ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲေနတဲ့ ကြၽန္မရဲ့ အတြင္းစက္ရံုႀကီးကို အေတာ္ၾကာၾကာ လ်စ္လ်ဴရႈမိဦးမယ္ ထင္တာပဲ။ ခႏၶာစက္ရံုကို ညႊန္ျပခဲ့တဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္..သြားေလးရယ္။

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)
Health For All Magazine
June, 2011