Henrietta David Lacks
သက္ရွိသတၱဝါေတြမွာေတာ့ ျဖစ္ျခင္း၊ ပ်က္ျခင္းနဲ႕ ကင္းကြာေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားမႈ႕ကစလို႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရွင္သန္ေနတဲ့ ဆဲလ္ေတြပါ အခ်ိန္တုိင္း စကၠန္႕မလပ္ အသစ္ အသစ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာလိုက္၊ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားလိုက္နဲ႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ မသိလိုက္တဲ့၊ သတိမထား လိုက္မိတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာပဲ ျဖစ္၊ပ်က္ေတြ ေျမာက္ျမားစြာျဖစ္ေပၚခဲ့ ျဖစ္ေပၚေနဆဲပါပဲ။ အဘိဓမၼာတရားနဲ႕ ယွဥ္ထိုးျပီး ၾကည့္ရင္ စကၠန္႕မလပ္ ျဖစ္ပ်က္တာေတြ ျမင္ႏုိင္ေပမယ့္ ပုထုဇဥ္ျဖစ္တဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကေတာ့ အဝိဇၨာဆိုတဲ့ မသိမႈ၊ တဏွာဆိုတဲ့ စြဲလမ္းမႈေတြေအာက္မွာ နစ္ျမဳပ္ေနၾကဆဲေပါ့ေလ။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြဟာ အိုၾက၊ နာၾက၊ ေသၾက။ အိုျခင္းဆိုတာကလည္း အသစ္ အသစ္ျဖစ္လာတဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ အရင့္အရင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ အရည္အတြက္ေနာက္ကို မလိုက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတြဟာ အိုမင္းလာၾကတယ္။
Hela Cells
HeLa ဆိုတာက Henrietta Lacks ဆိုတဲ့ နာမည္ႏွစ္ခုရဲ႕ ေရွ႕ဆံုး ၂ လံုးစီကိုယူျပီးေတာ့ အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ Henrietta Lacks ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ? သူဟာ ထာဝရ ရွင္သန္ေနႏုိင္မယ့္ ဆဲလ္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူလား? ဒါမွမဟုတ္ တီထြင္ခဲ့တဲ့လူလား? မဟုတ္ပါဘူး... Henrietta Lacks ဆိုတာက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ဗာဂ်ီးနီးယားေတာင္ပိုင္းက ေဆးရြက္ၾကီးစိုက္ပ်ိဳးတဲ့ ပံုမွန္လူတန္းစား လူမဲ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူမဟာ ဘယ္လိုမ်ား ထာဝရရွင္သန္ေနမယ့္ ဆဲလ္တစ္ခုကို ဖန္တီးခဲ့တာလဲ? သူမ အသက္ ၃၀ အရြယ္မွာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာေရာဂါခံစားခဲ့ရျပီး ဒီေရာဂါနဲ႔ပဲ သူမဟာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ သူမ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာေရာဂါ ခံစားေနရခ်ိန္အတြင္းမွာ သူမရဲ႕ သားအိမ္ေခါင္းကေနျပီးေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ေနတဲ့ အသားစရယ္၊ ရိုးရိုးအသားစရယ္ကို နမူနာအျဖစ္ သူမ မသိရွိပဲ ဆရာဝန္ေတြက ခြဲစိတ္ယူေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအသားစ နမူနာကို ေဂ်ာ့ရွ္ေအာ့တိုဝိုင္း ဆိုတဲ့ ဓာတ္ခြဲရွာေဖြသူ ဇီဝေဗဒ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ကို ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ေဂ်ာ့ရွ္ဟာ Henrietta ရဲ႕ ဆဲလ္ကို ေတြ႕ရွိတဲ့အခါမွာေတာ့ မယံုႏုိင္ေလာက္ကို အံအားသင့္ခဲ့ရပါတယ္။ အျခားေသာ ဆဲလ္ေတြဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲက ထုတ္ယူျပီး အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ေသဆံုးသြားေလ့ရွိေပမယ့္ ဟန္ရီယက္တာရဲ႕ ဆဲလ္ကေတာ့ ရွင္သန္ျပီး ႀကီးထြားလာလို႔ပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႕ ေဂ်ာ့ရ္ွဟာ ဒီဆဲလ္ရဲ႕နာမည္ကို HeLa လို႔ နာမည္ေပးလိုက္ပါတယ္။ HeLa immortal cells ဟာ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ ေျမာက္ျမားစြာ ပြားယူခဲ့ၾကပါတယ္။ တကမာၻလံုးက ဓာတ္ခြဲခန္းႏွင့္ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ေတြထံကို ေပးပို႕ျပီးေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ (AIDS)၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္မႈမ်ား၊ အဆိပ္သင့္ေစေသာ အရာဝတၱဳမ်ား၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆုိင္ရာ ေလ့လာမႈေတြ စသည္အားျဖင့္ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ သိပၸံပညာစမ္းသပ္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ယေန႔ဆိုရင္ သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ သူမရဲ႕ ဆဲလ္ေပါင္း အေလးခ်ိန္အားျဖင့္ တန္ ၂၀ ေက်ာ္ကို ပြားမ်ားခဲ့ၾကျပီးပါျပီ။
HeLa cells stained with Hoechst
သူမဟာ အသက္ ၃၀ အရြယ္မွာ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႕ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေပမယ့္ သူမရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ဆဲလ္ေၾကာင့္ ေဆးပညာ၊ သိပၸံပညာ၊ မ်ိဳးရိုးဗီဇ ဘာသာရပ္ေတြမွာ သူမေၾကာင့္ မ်ားစြာတိုးတက္ခဲ့ရ ပါတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္ အတၱလန္တာျမိဳ႕က Morehouse School of Medicine နဲ႕ အတၱလန္တာ ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္တို႔ဟာ Henrietta Lack ရဲ႕ က်န္ရစ္သူမိသားစုေတြကို သူမရဲ႕ ကြန္လြန္သြားသည့္တိုင္ေအာင္ ေဆးပညာေလာက၊ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သုေသသတလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အသံုးဝင္လွတဲ့ Immortal cells ကို မ်ိဳးေစ့ ေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ျပဳ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၁ မွာေတာ့ Morgan State University ကေနျပီးေတာ့ သူမအတြက္ ကြယ္လြန္သြားေပမယ့္ ေစတနာ့ ဝန္ထမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ဘြဲ႕ကို ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာ ၁၄ မွာေတာ့ ဝါရွင္တန္ Evergreen School District ၁၁၄ က ဒါရိုက္တာအဖြဲ႕ဝင္ေတြဟာ သူတို႕ အသစ္ဖြင့္မယ့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဇီဝသိပၸံေက်ာင္းကို သူမကို ရည္စူးလို႔ သူမနာမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေက်ာင္းကိုေတာ့ ၂၀၁၃မွာ ဖြင့္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
HeLa ဆိုတဲ့ ထာဝရရွင္သန္ႏုိင္တဲ့ ဆဲလ္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သူ ေဂ်ာ့ရွ္ ေအာ့တို ဝိုင္း
Source : Wikipedia - Henrietta Lacks
Wikipedia - HeLa
Wikipedia - Immortalized Cell Line
ကုိေအာင္ထြဋ္ဘေလာ့ဂ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပေပးပါသည္။
Wikipedia - HeLa
Wikipedia - Immortalized Cell Line
ကုိေအာင္ထြဋ္ဘေလာ့ဂ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပေပးပါသည္။
No comments:
Post a Comment