ညက္ပီေန႔ (Nyepi Day: the Balinese Day of Silence)
---------------------------------------------------------------
ကမာၻအႏွံ႕အျပားမွာ ဘာသာေရး နဲ႕ ယဥ္ေက်းမွူႈ႕ဆိုင္ရာ ရိုးရာပြဲေတာ္ေတြ ေပ်ာ္ရႊင္စြာက်င္းပၿပီး ႏွစ္သစ္ကို
ႀကိဳဆိုေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ "ႏွစ္သစ္ကူးေရသဘင္ပဲြေတာ္"၊ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားမွာ
"ကုန္းရွွီဖဆိုင္ပြဲေတာ္"၊ မြတ္ဆလင္ေတြမွာလဲ "မူဟာရမ္ပြဲေတာ္" စသျဖင့္ေပါ့။ တျခားလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေသာ
ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ ေတာ္ ေတြ လူမ်ိဳး၊ ယဥ္ေက်းမွူု၊ ဘာသာ ကိုမူတည္ၿပီး အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္။ ကမာၻအရပ္ရပ္က
လူအမ်ိဳးမ်ိဳး တညီတညြတ္တည္း ဆင္ႏႊဲၾကတဲ့ အေနာက္တိုင္းျပကၡဒိန္ (Gregorian Calendar) အရ ႏွစ္သစ္ကူး
ျဖစ္တဲ့ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႕ကိုေတာ့ အားလုံး သိၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ မ်ိဳး ေတြနဲ႕ အလားသ႑န္တူတာမ်ိဳး အင္ဒိုနီးရွား ရဲ႕ဘာလီကၽြန္း မွာလဲ က်င္းပေလ့
ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာလီလူမ်ိဳး ေတြဟာ ရွုပ္ေထြးၿပီး မတူညီတဲ့ ျပကၡဒိန္ ေတြကုိ အသုံးျပဳတဲ့ အတြက္ ရက္၊
လ၊ ႏွစ္ ေတြ ကိုတြက္ခ်က္ရာမွာ အေနာက္တိုင္းျပကၡဒိန္နဲ႕မတူဘဲ အလြန္ရွဳပ္ေထြးေလ့ ရွိပါတယ္။
(ဥပမာ။ ။ တလ ကို ၃၅ ရက္ရွိတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး)။ အေနာက္တိုင္းျပကၡဒိန္ (Gregorian Calendar) ကို
အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နဲ႕ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ ေတြ အတြက္ အသုံးျပဳေပေသာ္ျငား သူတို႕ရဲ႕ မေရမတြက္
ႏိုင္ေလာက္ ေအာင္မ်ားျပားလွတဲ့ ေန႔ထူးေန႕ျမတ္ေတြ၊ ဘုရားေက်ာင္းႏွစ္လည္ပြဲေတြ၊ ဘာသာေရးပြဲေတာ္ေတြ၊
ဘာသာေရးကပြဲေတြ၊ အိမ္ေဆာက္ပႏၷက္တင္ အခန္းအနားပြဲ၊ ေမြးေန႕၊ မဂၤလာေဆာင္၊ အသုဘ၊ ယၾတာပြဲ၊
မၾတာပြဲ စတဲ့ ဘာလီ ရဲ႕ ဝိေသသပြဲေတြ အတြက္ေတာ့ ျပကၡဒိန္စနစ္ ႏွစ္မ်ိဳးကိုပဲ ကိုးကားပါတယ္။
ရက္သတၱပါတ္ ကိုရည္ညႊန္းတဲ့ ပါဝုကြန္ (Pawukon) ျပကၡဒိန္နဲ႔ လ ကို ရည္ညႊန္းတဲ့ စာေဆ့ (Sasih) ျပကၡဒိန္
ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါဝုကြန္ျပကၡဒိန္မွာ စႏၲ (Sinta) ဆိုတာက စၿပီး အခ်က္အလက္ ၃၀ ပါဝင္ၿပီး ဝါတုဂုဏံ
(Watugunung) နဲ႕ ဆုံးပါတယ္။ ရက္ေပါင္း ၂၁၀ ပါဝင္တဲ့ ပါ၀ုကြန္႐ိုးရာ ျပကၡဒိန္ကို ၁၄ ရာစုေလာက္ မွာ
ဂ်ာဗားကၽြန္းကေန ယူေဆာင္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီျပကၡဒိန္ မွာ ႐ွဳပ္ေထြးလွတဲ့ ရာသီခြင္ ကိန္းဂဏန္းေတြ
ပါဝင္ၿပီး ဘာလီကၽြန္းရဲ႕ ရိုးရာ ပြဲေတာ္ေတြ လုပ္ဖို႕ အေလးအနက္ထား ကိုးကားရတဲ့ အခ်ိန္ဇယား တခုပါပဲ။
၁၂ လပါဝင္တဲ့ စာေဆ့႐ိုးရာ ျပကၡဒိန္ကေတာ့ အိႏၵိယ က ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားလာတယ္ လို႕ယုံၾကည္ရၿပီး
ေနသြားလမ္း၊ လသြားလမ္း (ေနၾကတ္၊ လၾကတ္္) တာေတြအေပၚ အေျခခံကာ ဂေန႕ရွ္ (မဟာပိႏၷဲ) အစရွိတဲ့
ဟိႏၵဴနတ္ဘုရားေတြကို ဆည္းကပ္ပူေဇာ္ရာ ရက္၊ လ၊ အခ်ိန္ေတြ ပါရွိတဲ့ အခ်ိန္ဇယား တမ်ိဳးပဲျဖစ္ပါတယ္။
အေနာက္တိုင္းသားေတြ ႏွစ္သစ္ကူးကို ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူး ဆူညံစြာ က်င္းပေပမယ့္ ဘာလီမွာေတာ့ ႐ိုးရာ
ႏွစ္သစ္ကူးကို အလြန္အံ့ၾသစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ တိတ္ဆိတ္စြာ ျဖတ္ေက်ာ္ပါတယ္။ အဲဒီေန႕ကို
ညက္ပီေန႕(Nyepi Day: the Balinese Day of Silence) လို႕ေခၚၿပီး ေအဒီ ၇၈ ရာစုေလာက္က စခ့ဲတဲဲ့
သကၠဟိႏၵဴ ေခတ္သစ္ (New Era of Saka Hindu) ကတည္းက စတင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့
ညက္ပီေန႕ ဆိုတာ သဘာဝ တရားရဲ႕ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို ထိမ္းသိမ္းတဲ့ ေန႔ပါပဲ။ ဤေန႔ကို အိႏၵိယက ဘုရင္ ပထမ
ကိႏၷစၥ (King Kaniska I) က ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာ လို႕ဆိုပါတယ္။ ဘုရင္ပထမကိႏၷစၥ ဟာ ဉာဏ္ပညာ
ႀကီးမားၿပီး ရက္ေရာမႈေၾကာင့္ ဟိႏၵဴနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ အသိုင္းအဝန္းမွာ ဂုဏ္သတင္း ေမႊးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူ႔ရဲ႕
တျခား ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကေတာ့ ဓမၼယၾတာ (Dharma Yatra) လို႕ေခၚတဲ့ ဟိႏၵဴအယူဝါဒ ကို ဆူမာၾတား၊
ဂ်ာဗား အစရွိတဲ့ ယေန႕ အင္ဒိုနီးရွားကို ေဆာင္ယူလာၿပီး သကၠႏွစ္ ကို မိတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။
ညက္ပီေန႕ မတိုင္ခင္ ၃ ရက္မွာ မယ္လစၥတီ ပြဲေတာ္ (Melasti) လုပ္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီပြဲေတာ္ဟာ
တကယ္ေတာ့ ပါရလဂၤ (Pralingga) ႐ုပ္တုကို ရွင္းသန္႔တဲ့ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ရွင္းသန္႕ေစျခင္းအားျဖင့္
စိတ္အလ်င္ဟာ ရွင္းသန္႔လာၿပီး ဘုရားသခင္နဲ႔ ပိုမိုနီးစပ္မႈရကာ ေနာက္ဆုံးမွာ ထာဝရရွင္သန္တဲ့ အမတ ဘုံကို
ေရာက္ေစဖို႕ အေၾကာင္း အခ်က္လို႕ ယုံၾကည္ ၾကပါတယ္။ အဲဒီေန႕ မွာ ဘုရားေက်ာင္းအသီးသီးက နတ္ဘုရား
႐ုပ္တုေတြကို ပင္လယ္ကိုေဆာင္ယူၿပီး အခမ္္းအနားနဲ႕ ေဆးေၾကာပါတယ္။
ညက္ပီေန႕ မတိုင္ခင္ ေန႕မွာေတာ့ တဝါကစၥႏၢ (Tawur Kesanga) ပြဲေတာ္ကို အႀကီးအက်ယ္ က်င္းပပါတယ္။
အဲဒီပြဲေတာ္ေန႔မွာ ဘာလီကၽြန္းမွာရွိတဲ့ လမ္းမႀကီးေတြ အားလုံးလိုလိုကို ပိတ္ၿပီး မေကာင္းဆိုးရြားေတြ နတ္ဆိုး
ေတြကို ပင့္ဖိတ္ပါတယ္။ အိုဂိုး အိုဂိုး (Ogoh-ogoh) လို႕ေခၚတဲ့ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ မေကာင္းဆိုးရြား၊ တေစၦ
နတ္ဆိုး အ႐ုပ္ေတြကို ႏွီး၊ ဝါး အစရွိတာေတြနဲ႕ ျပဳလုပ္ၿပီး လမ္းဆုံ လမ္းခြ၊ လမ္းမက်ယ္ ႀကီးေတြမွာ
လွည့္လည္ပါတယ္။ အိုဂိုး အိုဂိုး မေကာင္းဆိုးရြားပုံစံ အ႐ုပ္ေတြဟာ သူတို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေန႕စဥ္လွည့္လည္
ေနတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ၀ိဉာဉ္ ေတြကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။
(စကားခ်ပ္။ ။ ဘာလီ႐ုိးရာ ဟိႏၵဴအယူဝါဒ အရ မေကာင္းဆိုးရြားေတြကို ေန႕စဥ္ ေခါစာပစ္ရပါတယ္)။
အဲဒီေန႕မွာ မေကာင္းဆိုးရြား ႐ုပ္ပုံေတြကို ေနဝင္ခ်ိန္ကစၿပီး ညဉ့္နက္သည္အထိ ဘာလီ႐ိုးရာ ေၾကးေနာင္၊
ပတၱလား၊ ႏွဲ၊ ဗုံ စတာေတြ တီးမႈတ္ၿပီး ေက်းရြာအစည္းအ႐ုံးအသီးသီး က လူငယ္အဖြဲ႕ေတြက တာဝန္ယူ
လွည့္လည္ၾကပါတယ္။ လူသား နဲ႕ နတ္ေဒဝတာ၊ လူသား အခ်င္းခ်င္း၊ လူသား နဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္
အစရွိသျဖင့္ အခ်င္းခ်င္း သဟဇာတ ျဖစ္ေစဖို႕ ရည္ရြယ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ညေနေစာင္း ေရာက္ခ်ိန္မွာ
အိမ္အသီးသီး မွာ အိမ္ေထာင္ဦးစီးက ဦးေဆာင္ၿပီး မီးတုတ္ေတြကို မီးရွုိ႕ ၿပီး ဝါးဘိုးဝါး ကုလားတက္ေတြနဲ႕
ေတာထုတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ မေကာင္းဆိုးရြား အ႐ုပ္ေတြကို ပင္လယ္ကမ္းစပ္ကို သယ္သြားၿပီး မီး႐ွဳိ႕ပစ္
လိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီလို ႐ွဳိ႕လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ဘူတကာလ (Bhuta Kala) လို႕ ေခၚတဲ့ မေကာင္းတဲ့
စိတ္ဝိညာဥ္ဟာ ကင္းစင္လြင့္ေပ်ာက္ သြားေစတယ္လို႔ ယုံၾကည္ၾကပါတယ္။
ညက္ပီေန႕ မွာေတာ့ အားလုံးဟာ ၿငိမ္သက္တိတ္ဆိတ္ေနၿပီး ဘာလီကြ်န္း တကၽြန္းလုံး ဘာသံမွ မၾကားရ
ေလာက္ေအာင္ ဆိတ္ၿငိမ္ေနပါတယ္။ ဘာလီ႐ိုးရာ လုံၿခံဳေရးေတြကလြဲလို႕ ဘယ္သူမွ် လမ္းေပၚ မထြက္ၾကရ
ပါဘူး။ နိစၥဒူဝ အလုပ္ေတြျဖစ္တဲ့ ထမင္းခ်က္၊ အဝတ္ေလွ်ာ္ စတဲ့ အလုပ္ေတြလဲ ဘယ္သူမွ မလုပ္ၾကပါဘူး။
ဘာလီကၽြန္းေပၚမွာ ရွိတဲ့ လူအားလုံး အိမ္အျပင္ဖက္ကိုပါ ထြက္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ေတြ
အားလုံးကေတာ့ တည္းခိုရာ ဟိုတယ္ဝင္းရဲ႕ ျပင္ပကို လုံးဝ မထြက္ရပါဘူး။ ေရဒီယို၊ တီဗြီ အသံလႊင့္ဌာနမ်ား
နားပါတယ္။ ယုတ္စြအဆုံး ဘာလီကြ်န္းနဲ႕ ျပင္ပကမာၻ အဆက္အသြယ္လုပ္ရာ ဘာလီေလဆိပ္ (Danpasar
Airport) အပါအဝင္ သေဘၤာဆိပ္၊ ေလွဆိပ္ အားလုံး ၂၄ နာရီ ပိတ္ပါတယ္။ တေန႕လုံး ေခြးေဟာင္သံနဲ႕
အင္းဆက္ပိုးမႊားေတြ ေအာ္ျမည္သံကလြဲလို႕ ဘာသံမွ မၾကားရပါဘူး။ ညအခ်ိန္ ေရာက္တဲ့အခါမွာလဲ မီးလုံးဝ
ထြန္းခြင့္ မရွိပါ။ တညလုံး ပိန္းပိတ္ေအာင္ မည္းေမွာင္ေနၿပီး တိတ္ဆိတ္ေနပါတယ္။ ကမာၻဦး အစလိုမ်ိဳး
ျဖစ္ေနၿပီး ေနာက္တေန႔မွာ အစစ အရာရာ အားလုံး အသစ္ကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနေစေအာင္ ဘာသာတရား နဲ႕
ထိမ္းကြပ္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ သေဘာလို႕ဆိုပါတယ္။
ညက္ပီေန႕အလြန္ ႏွစ္ဆန္းတရက္ေန႕(Ngembak Geni) မွာေတာ့ ဟိႏၵဴ အသိုင္းအဝိုင္း အခ်င္းခ်င္း ခြင့္လႊတ္
ေစဖို႕ လည္ပတ္ၾကၿပီး ဟိႏၵဴဘဂဝတ္ က်မ္းေတာ္လာ တရားဓမၼ ေတာ္ေတြကို ရြတ္ဆိုၾကပါတယ္။ ဘာသာေရး
စိတ္ပညာရွုေထာင့္ကၾကည့္ရင္ ညက္ပီေန႕ဟာ လူသားျခင္းစာနာေထာက္ထားဖို႕၊ ေမတၱာထားဖို႕၊ သည္းခံစိတ္
ရွိဖို႕၊ အၾကင္နာတရားထားတတ္ဖို႕ အစရွိတဲ့ စိတ္ေကာင္း ေစတနာေကာင္း ရွိေစဖို႕ မိမိကိုယ္ကို ျပန္လည္
ေဝဖန္ဆန္းစစ္ေစတဲ့ ေန႕တေန႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလီ႐ိုးရာ ဟိႏၵဴဘာသာ အယူဝါဒမွာ ေန႕ထူးေန႕ျမတ္ေတြ၊
ပြဲေတာ္ေန႕ေတြ အလြန္ပဲ မ်ားျပားလွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ညက္ပီေန႕ဟာ ဘာလီကၽြန္းတခုလုံးအတြက္
အေရးအႀကီးဆုံး ဘာသာေရးပြဲတခုျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘာလီကၽြန္းကို တျခားကမာၻ႔ ဘယ္ေနရာနဲ႕မွ
မတူေအာင္ ထူးျခားေစတဲဲ့ ေန႕တေန႕ပဲ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္ ။ ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လ ၅ရက္ေန႕ (စေနေန႕) မွာကိုယ္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ညက္ပီ္ေန႔မွာ မနက္ ၆ နာရီကစၿပီး
ေနာက္တေန႕ မနက္ ၆နာရီအတြင္း အခါအားေလ်ာ္စြာ ပတ္ဝန္းက်င္ အိမ္နီးခ်င္းအိမ္ေတြကို စူးစမ္းေလ့လာျဖစ္
ခဲ့ပါတယ္။ မနက္ ေစာေစာကတည္းက တိတ္ဆိတ္ေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဟာ ည ၇ နာရီခန္႕ေလာက္က စၿပီး
တကယ္ ပိန္းပိတ္ေအာင္ ေမွာင္မည္းေနပါတယ္။ ကေလး အငယ္ေလးရွိလို႕မီးတပြင့္ထြန္းခြင့္ ႀကိဳတင္
ေတာင္းခံထားတဲ့အတြက္ ထြန္းထားေပမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို အလင္းမျပန္႕ေအာင္ ခန္းစီးအေပၚကေန
အဝတ္အထပ္ထပ္ ကာရံထားရပါတယ္။ ၂ လက္မေလာက္ လြတ္ေနတဲ့ ေနရာကေန ခန္းဆီးကို ျဖတ္ထြက္လာ
တဲ့ အလင္းေရာင္ဟာ ေတာ္ေတာ္ ေဝးေဝးကေန ျမင္ရတယ္ဆိုတာ အျပင္ထြက္ၾကည့္လို႔ သိရပါတယ္။
အေတာ္ထူးျခားတဲ့ ေန႔ျဖစ္လို႔ အမ်ားသိေစလိုတဲ့ေစတနာနဲ႔ ေေလ့လာၿပီး ျပန္လည္ မွ်ေဝရျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
Photos by Komang
Posted by An Asian Tour Operator
facebook link:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1604701486478147&id=100008149329661
No comments:
Post a Comment