ဆီးျဖဴသီး၏ က်န္းမာေရးအက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား

ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဘက္ဝင္
=====================

   “အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ” လို႔ ဆို႐ုိးစကား ရွိတဲ့အတိုင္း မိမိတို႔
လက္လွမ္းမီရာ အသီးအႏွံ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြဟာ အာဟာရလည္းရွိ၊ ခံတြင္းလည္း
ၿမိန္သလို ေဆးစြမ္းလည္း ထက္ၾကပါတယ္။ “ဆီးျဖဴ (ဇီးျဖဴ) ဖန္ခါး ရဟန္းစား” ဆိုတဲ့
စကားအရ ဆီးျဖဴသီးနဲ႔ ဖန္ခါးသီးဟာ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာ ဆြမ္းမွီဝဲတတ္တဲ့ ရဟန္းသံဃာ
ေတာ္မ်ားအတြက္ ေဆးဘက္ဝင္ အက်ဳိးရွိေစလို႔ ဆီးျဖဴဖန္ခါး ရဟန္းစားဆိုတဲ့ စကား
ေပၚေပါက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခုတစ္ပတ္ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ ေဆးဘက္ဝင္
က႑အတြက္ ဆီးျဖဴသီးကို ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

   ဆီးျဖဴပင္ဟာ ၿခံဳပင္အလတ္စားျဖစ္ၿပီး ဆူးေတြ ေပါပါတယ္။ အသီးေတြကလည္း
ႁပြတ္ခဲေနေအာင္ သီးတတ္ၾကတယ္။ အပင္ေပၚက တြဲေလာင္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့
ဆီးျဖဴသီးေတြကို ၾကည့္ရတာနဲ႔တင္ ခူးၿပီး စားခ်င္စရာ ေကာင္းတယ္။ ဆီးျဖဴသီးက
အဖန္ဓာတ္လည္း ပါသလို၊ အခ်ဥ္ဓာတ္လည္း ပါပါတယ္။ ဆားေလးနဲ႔တို႔ၿပီး တၿမံဳ႕ၿမံဳ႕စား၊
ၿပီးရင္ စိမ့္အိုးထဲက ေရတစ္ခြက္ ေသာက္လိုက္ရင္ ေႏြရာသီ ေန႔လည္မွာ ဘယ္ေလာက္
ပူၿပီး ေမာေနပါေစ တခဏေလးအတြင္း အေမာေျပ လန္းဆန္းသြားရတာပါ။ ငယ္ငယ္က
အဘြားက ေျပာျပတတ္တဲ့ “ဆီသည္ႀကီး” ပုံျပင္ထဲမွာ ဆီေတြကို သြန္ၿပီး ေရေတြ ထည့္
ထားတဲ့ ဆီသည္မႀကီး အေၾကာင္းကို သတိရမိပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးစားၿပီး ေသာက္မိတ့ဲ
ေရက အရသာရွိတာ မသိပဲ ေရကပဲ ခ်ဳိတယ္ထင္ၿပီး ဆီေတြသြန္ ေရေတြ ခပ္သြားတဲ့
အေၾကာင္းေလ။ ဆီျဖဴသီးစားၿပီး ေရေသာက္ရင္ ခ်ဳိတယ္လို႔ ပုံျပင္ထဲက ပါတဲ့အတိုင္း
ေမာင္ႏွမေတြ ဆီးျဖဴသီးစားၿပီး ေရအငမ္းမရ လုေသာက္ခဲ့ၾကတာ မွတ္မိပါေသးတယ္။

   ဆီျဖဴသီးကို gooseberry လုိ႔ အဂၤလိပ္လိုေခၚၿပီး ဆီးျဖဴသီး အမ်ဳိးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။
ပုံမွန္ေတြ႕ေနၾက ဝယ္ယူစားသုံးေနၾက ဆီးျဖဴသီးက Alma လုိ႔ေခၚတဲ့ Indian Goose
berry  အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴပင္ကို သိပၸံအမည္အရ Ribes UVA-Crispa
လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

   ဆီးျဖဴသီးပင္ရဲ႕ အသီး၊ အေခါက္၊ အပြင့္၊ အျမစ္ အားလုံး သူ႔ေနရာႏွင့္သူ ေဆးဘက္
ဝင္ပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ဗိုက္တာမင္ C အလြန္ႂကြယ္ဝတဲ့ သဘာဝ အသီးအႏွံ ျဖစ္ပါ
တယ္။ အသဲနဲ႔ဆိုင္ေသာ ေရာဂါေဝဒနာသည္တုိ႔ အဓိက အားထားရာ သဘာဝ ေဆးစြမ္း
ထက္တဲ့ အသီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေခတ္လုိ အစားအစာေတြလည္း ဆုိးေဆးေတြ၊ ပိုးသတ္
ေဆးေတြ၊ အထြက္တိုး ျမန္ျမန္သီး ျမန္ျမန္မွည့္ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြ အမ်ားႀကီး ပါတဲ့အခ်ိန္၊
ဆီေတြလည္း မသန္႔တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ အဆိပ္သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ေရး လုပ္ငန္းကို
ေမာႀကီးပန္းႀကီး ထမ္းေဆာင္ေနရတာ အသဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆိပ္လည္း ေျပေစ၊
ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္သတၱိလည္းရွိတဲ့ ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝတဲ့ ဆီးျဖဴသီးဟာ အသဲအတြက္
ဧရာမ စစ္ကူႀကီး ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အသည္းေရာင္ B ပိုး၊ C ပိုး စသည္တို႔ေၾကာင့္ အသဲ
ေဝဒနာ ျဖစ္ေနရင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရက္ အလြန္အကၽြံ ေသာက္လုိ႔ အသဲေသြးေၾကာမ်ား
ပ်က္စီးၿပီး အသဲေျခာက္၊ အသဲမာ၊ အသဲကင္ဆာ ျဖစ္ရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆီးျဖဴသီးဟာ
အလြန္ပင္ ေဆးစြမ္းထက္စြာ ကယ္တင္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

   အိမ္သုံး တိုင္းရင္း ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္ အစြမ္းေတြအေၾကာင္း တင္ျပတဲ့ အင္တာနက္မွ
ရရွိတဲ့ ဆီးျဖဴသီးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကို တင္ျပပါမယ္။ ဆီးျဖဴသီးဟာ ေသြးသားသန္႔စင္
မႈက ေသြးအတြင္း အဆိပ္အေတာက္ေတြနဲ႔၊ ဗိုင္းရပ္ပိုး၊ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ အဏုဇီဝ ပိုးမႊား
ေတြကိုလည္း ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။ ေသြးအားေကာင္းေစတဲ့ ေဟမိုဂလိုဗင္ဓာတ္ ႂကြယ္ဝ
ေအာင္ ျဖစ္ေစတာမို႔ အေမာခံႏိုင္ၿပီး အသားအေရ ၾကည္လင္လွပေစပါတယ္။
ဗိုက္တာမင္ C ႂကြယ္ဝလို႔ ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို အားေကာင္းေစပါတယ္။ အသဲနဲ႔
ပန္ကရိယ(မုန္႔ခ်ဳိအိတ္) ကို မ်ားစြာ ပံ့ပိုးကူညီၿပီး စိတ္ႏွလုံးကိုလည္း ေျပာေလ်ာ့ ေအးခ်မ္း
ေစပါတယ္။ ဆံပင္ရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ ဦးေရရဲ႕ ေကာင္းျခင္း၊ သန္းႏွင့္ ေဘာက္မ်ားကို
ကင္းစင္ေစျခင္းနဲ႔  အသားအရည္ကုိလည္း လွပေခ်ာမြတ္ေစပါတယ္။ ေရာဂါဘယ
မ်ဳိးစုံကိုလည္း သက္သာေပ်ာက္ကင္းေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာ အံ့ဖြယ္ သဘာဝ
ေပးတဲ့ လက္ေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။

   ဆီးျဖဴသီးကေန ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ ေခါင္းလိမ္းဆီ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။
တုိင္းရင္းေဆးမ်ားနဲ႔ တြဲဘက္ၿပီး ေဆးေဖာ္ၾကသလို အရန္ဟင္းအျဖစ္ လည္းေကာင္း
ဆီျဖဴသီးခ်ဳိခ်ဥ္၊ ဆီျဖဴသီးေဖ်ာ္ရည္ ျပဳလုပ္ၿပီး စားသုံးၾကပါတယ္။ အခ်ဳိ႕က ဆီးျဖဴသီးကို
ဆားရည္စိမ္ထားတတ္ၿပီး တစ္ခ်ဳိ႕က အေျခာက္လွမ္း အေစ့ထုတ္ၿပီး အသားကို အမႈန္႔
ျပဳလုပ္ထားတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီး ဆားရည္စိမ္နဲ႔ ငါးပိေၾကာ္ တြဲဖက္ဧည့္ခံတဲ့
မႏၲေလး ရပ္ကြက္ ဘုရားပြဲေတြကို လြမ္းမိသြားပါတယ္။

 သြားႏွင့္ခံတြင္း
----------------
   ဆီးျဖဴသီးေလး တစ္လုံး ေကာက္ဝါးလုိက္႐ုံနဲ႔ သြားႏွင့္ခံတြင္း က်န္းမာေရးကုိ မ်ားစြာ
အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီးမွ ထုတ္ထားတဲ့ အရည္နဲ႔ ပလုတ္က်င္းရင္ ခံတြင္း
အနံ႔ဆိုးမ်ားကို ကင္းစင္ေစၿပီး ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေစပါတယ္။ သြားဖုံး ေသြးယိုတာလည္း
ဗိုက္တာမင္ C နဲ႔ ကယ္စီယမ္ဓာတ္တို႔ ပါဝင္တာမို႔ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကူညီေပးပါတယ္။

ကိုယ္ခံအားစနစ္ ႏွင့္ ကင္ဆာ
-------------------------------
   ဗိုက္တာမင္ C အျပင္ ကယ္စီယမ္၊ သံဓာတ္၊ ေဖာ့စ္ပါးရပ္ႏွင့္ ကယ္႐ိုတင္းဓာတ္တို႔
ပါဝင္ျခင္း၊ Thiamine, riboflavin, niacin တို႔ ပါဝင္ျခင္း၊ gallic acid လုိ ဓာတ္တိုး
ဆန္႔က်င္တဲ့ ဂုဏ္သတၱိ ရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဆဲလ္မ်ား ပုံမွန္မဟုတ္ပဲ ယိုယြင္းျခင္း၊ ကင္ဆာ
ဆဲလ္ ျဖစ္ေပၚျခင္း စသည္တို႔ကို ကာကြယ္ေပးၿပီး ကိုယ္ခံအားစနစ္ကိုလည္း ေကာင္းမြန္
ေစပါတယ္။ အာ႐ုံေၾကာစနစ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းကိုလည္း တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္
ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီး စားသုံးေလ့ ရွိသူကို ဗိုင္းရပ္ႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးတို႔
အလြယ္တကူ မဝင္ေရာက္ႏုိင္ပါဘူး။ ကိုယ္လက္စထေရာကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစၿပီး
ႏွလုံးႂကြက္သားမ်ားကိုလည္း သန္မာေစပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ အလြန္ပင္
အေရးႀကီးတဲ့ အသဲကိုလည္း အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ အဝလြန္ျခင္း မျဖစ္ေစရန္
ထိန္းခ်ဳပ္ေစၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ခ်ရာမွာ လြယ္ကူေအာင္ ပါဝင္ကူညီႏုိင္ပါတယ္။

 ဆံပင္ႏွင့္ ဦးေရျပား ေဗာက္ထျခင္း
-------------------------------------
   အရြယ္မတိုင္မီ ဆံပင္ျဖဴတာ၊ ဆံပင္ကၽြတ္တာ၊ ဆံပင္သား မေကာင္းတာ စသည့္
ဆံပင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခက္အခဲမ်ားကို ဆီးျဖဴသီးက အစြမ္းျပ ေျဖရွင္းေပးပါတယ္။
အေျခာက္လွမ္းၿပီး အမႈန္႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဆီျဖဴသီးမႈန္႔ေျခာက္ကို ေရတစ္ညစိမ္၊ ၿပီးရင္
သံပယုိရည္ထည့္ၿပီး (၅) မိနစ္၊ (၁၀) မိနစ္ခန္႔ ဦးေရျပားကို ႏွိပ္ႏွယ္ေခါင္းေလွ်ာ္ၿပီး
ေရေဆးပါ။ ဆံပင္ အေရာင္အေသြး လွပေပ်ာ့ေပ်ာင္းကာ က်န္းမာတဲ့ ဆံသားကို
ရရွိလာမွာပါ။ ေဗာက္ထျခင္း၊ သန္းရွိျခင္းကိုလည္း ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။ ဆီးျဖဴသီး
ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္နဲ႔ ဆီးျဖဴသီး ေခါင္းလိမ္းဆီဆိုၿပီး ဝယ္ယူသုံးစြဲႏုိင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္
အုန္းဆီ စစ္စစ္ကို ဆီးျဖဴေျခာက္မႈန္႔နဲ႔ ေရာၿပီး က်ဳိပါ၊ ၿပီးရင္ အေအးခံၿပီး လိမ္းႏိုင္ပါတယ္။

 မ်က္လုံးႏွင့္ ပါးစပ္နာ
-----------------------
   ဆီးျဖဴသီး တစ္ညစိမ္ထားတဲ့ ေရသန္႔ အၾကည္နဲ႔ မ်က္လုံးေဆးရင္ မ်က္စိ ယားယံ
တာကို သက္သာၿပီး အျမင္အာ႐ုံကို ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ဆီးျဖဴအျမစ္ေျခာက္အမႈန္႔နဲ႔
ပ်ားရည္ေရာၿပီး သုံးရင္ ခံတြင္းနာမ်ား၊ ပူေလာင္နာမ်ား သက္သာေစပါတယ္။

ဓမၼတာေသြးလြန္ျခင္း
----------------------
   ဓမၼတာေသြးလြန္ခဲ့ရင္ ငွက္ေပ်ာသီးမွည့္နဲ႔ ဆီးျဖဴသီး အရည္ကို တစ္ရက္အတြင္း
(၃) ႀကိမ္ေလာက္ ေသာက္သုံးပါက သက္သာေစပါတယ္။

 ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း
-------------------------------------
   ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆုိင္ရာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ား ကုသရာမွာ အကူအညီ
အျဖစ္ စပ်စ္သီးေျခာက္အရည္ႏွင့္ ဆီးျဖဴသီးအရည္ တြဲေသာက္ပါက အလြန္ေက်းဇူးမ်ား
ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ ေက်ာက္တည္ရင္ မုန္လာဥျဖဴနဲ႔ သၾကားနဲ႔ ဆီးျဖဴရည္နဲ႔
ေသာက္ပါက ေပ်ာက္ကင္းေစပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေရာဂါ
-------------
   ဆီးျဖဴသီးဟာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ သတၱရွိပါတယ္။ အေစ့က
ဖယ္ထားတဲ့ ၾကက္ဟင္းခါးသီးအရည္ တစ္ဖန္ခြက္အတြင္း ဆီးျဖဴသီးအရည္ တစ္ဇြန္း
ေရာၿပီး ႏွစ္လေလာက္ ဆက္ေသာက္ပါက ဆီးခ်ဳိေရာဂါ သက္သာေစပါတယ္။ မုန္႔ခ်ဳိအိတ္
ကိုလည္း လႈံ႕ေဆာ္တဲ့အစြမ္း ရွိပါတယ္။

 ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါ
-----------------------------
   ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာရင္ ဆီးျဖဴသီး အရည္ကို သၾကားနဲနဲထည့္ၿပီး
ေသာက္ပါက သက္သာေစပါတယ္။

 အစာအိမ္
------------
   ဆီျဖဴသီးဟာ အစာစားခ်င္စိတ္ကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီး အစာေခ်ဖ်က္မႈနဲ႔ အာဟာရ စုပ္ယူ
ႏိုင္စြမ္းကို ေကာင္းမြန္သလို ပုံမွန္ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ အစာမေၾကျခင္း၊ ေလပူထျခင္း၊ အက္စစ္
ဓာတ္မ်ားျခင္းတို႔ကို သက္သာေစပါတယ္။

အေထြေထြ
------------
   ဆီးျဖဴသီးဟာ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ လြန္ကဲျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္၊ သက္သာေစတယ္၊
မွတ္ဉာဏ္ကိုလည္း ေကာင္းေစပါတယ္။ ေသြးယိုစိမ့္ျခင္းကို သက္သာေစတယ္။
ေသြးအန္ျခင္းျဖစ္ရင္လည္း ေသာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ပ်ားရည္နဲ႔ေရာၿပီး ေသာက္ပါက
နာတာရွည္ ေခ်ာင္းအျခာက္ဆိုးျခင္းကိုလည္း ေပ်ာက္ကင္းေစပါတယ္။ အေအးမိျခင္း၊
ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းႏွင့္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေဝဒနာမ်ားကိုလည္း သက္သာ
ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။ ႏွာေခါင္းေသြးယိုုျခင္း၊ ႏွလုံးေရာဂါမ်ား၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေသြးအား
နည္းျခင္း၊ ဗိုက္တာမင္ C ခ်ဳိ႕တဲ့ေရာဂါျဖစ္တဲ့ Scurvy (ေသြးမတိတ္ျခင္း)၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ား
အျဖဴဆင္းျခင္း၊ ေလနာဗုိက္ေအာင့္ျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ လိပ္ေခါင္းျဖစ္ျခင္း၊ သန္ထျခင္း၊
အဆစ္အျမစ္ေရာင္ျခင္း စသည္မ်ား ေလ်ာ့ပါး သက္သာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္
ကိုယ္ခႏၶာ၏ အေထြေထြ က်န္းမာေရးကိုလည္း အေထာက္အကူျပဳၿပီး စိတ္ကိုလည္း
လန္းဆန္းတက္ႂကြေစတဲ့ ဆီးျဖဴသီးကို နံနက္ေစာေစာထၿပီး ပ်ားရည္ေလးနဲ႔ ဆီးျဖဴရည္
ေလးနဲ႔ေဖ်ာ္ကာ ေန႔စဥ္ ေသာက္သုံးသြားပါက “အာေရာဂ်ံ ပရမံလာဘံ” ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔
အညီ ဆုလဒ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးေကာင္းျခင္းကို ရရွိႏုိင္မွာပါ။

သူရေက်ာ္
The Light Of Mandalay (Mdy A Lin)
Source: http://news.yatanarpon.com.mm/news/article-80262